การอบรมจิต การอบรมจิต ใน สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร กรรมฐาน ๒ และหัดกำหนดสติขั้นเริ่มแรกกรรมฐานตามนัยที่มาในอิติวุตตกติกนิบาตกรรมฐานที่เป็นบุพภาคการปฏิบัติจิตภาวนาการภาวนากำหนดดูทุกข์ที่ขันธ์ ๕ (ทุกข์ ๓ ลักษณะ)กิจในอริยสัจ ๔ (นัย ๑)กิจในอริยสัจ ๔ (นัย ๒)กิจเบื้องต้นแห่งกรรมฐานข้อปฏิบัติเพื่อความไม่เป็นทาสตัณหาขันติขันธ์ ๕ความว่าง สงบ หลุดพ้นจิตที่ประกอบด้วยกุศลราศีจิตที่รู้เดียงสา (จิตที่มีศีล สมาธิ ปัญญา)จิตจิต วิญญาณ มโนเจโตขีลสูตรญาณในอริยสัจ (ทุกข์)ดูภายในอินทรีย์๕ดูภายในอินทรีย์ ๕ไตรสิกขาทุกข์ ๒ ชั้นทุกข์สมุทัยเทวธาวิตักกสูตร ๑เทวธาวิตักกสูตร ๒นิวรณ์ ๕บารมีและอาสวะประมวลหลักปฏิบัติฯประโยชน์จากการปฏิบัติธรรมปิยรูปสาตรูป แดนเกิดดับตัณหาผู้มีปัญญาทำจิตให้ตรงได้และอานาปานสติพ้นทุกข์ด้วยการละตัณหาพิจารณากายให้เห็นโดยความเป็นธาตุพิจารณากายให้เห็นเป็นสิ่งปฏิกูลโพชฌงค์มาร ๕ยกจิตขึ้นสู่อารมณ์กรรมฐานรู้อิริยาบถใหญ่ รู้อาการของกายละอาสวะด้วยทัศนะ (ปัญญา)ละอาสวะด้วยอินทรียสังวรวิตักกสัณฐานสูตร ๑วิตักกสัณฐานสูตร ๒วิมุตติจิต (จิตที่เป็นศีล สมาธิ ปัญญา)สติกำหนดจิตสติกำหนดดูกาย เวทนา จิต ธรรมสติกำหนดเวทนาสติปัญญา กำหนดกาย เวทนา จิค ธรรม ฯสติและปัญญาสมาธิในสติปัฏฐานสรุปการบรรยายตามแนวมหาสติปัฏฐานสูตรสรุปธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานสัพพาสวสังวรสูตร ๑สัพพาสวสังวรสูตร ๒สัพพาสวสังวรสูตร ๓สัพพาสวสังวรสูตร ๔สัพพาสวสังวรสูตร ๕สัพพาสวสังวรสูตร ๖สัมมาสมาธิสัลเลขปฏิบัติสุญญตา ๑ (กำหนดป่า-แผ่นดิน)สุญญตา ๒ (กำหนดอากาศ-วิญญาณ)สุญญตา ๒ (ต่อ)สุญญตา ๓ (อนิมิตเจโตสมาธิ-นิพพาน)สุญญตา ๔ (นิยยานิกธรรม)สุญญตา ๕ (สมาธินิมิต)สุญญตา ๖ (ศึล สมาธิ ปัญญา)สุญญตา ๗ (วิธีฟังธรรม ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม)องค์ฌานอนังคณสูตร(...ผู้ไม่มีกิเลส)อนิจจสัญญา ทุกขสัญญา อนัตตสัญญาอริยสัจ ๔ และปฏิบัติศีลวัตรอริยสัจ ๔ และปฏิบัติศีลวัตร ญาณในอริยสัจอานาปานสติ(กำหนดลมหายใจเข้า-ออก พร้อมทั้งพุธ-โธ)อานาปานสติ ขั้นกายานุปัสสนาอานาปานสติ ขั้นจิตตานุปัสสนาอานาปานสติ ขั้นธัมมานุปัสสนา (นัย ๑)อานาปานสติ ขั้นธัมมานุปัสสนา (นัย ๒)อานาปานสติ ขั้นเวทนานุปัสสนาอานาปานสติอานาปานสติ(ระงับกายสังขาร หายใจเข้า-ออก)อานาปานสติ(สติเพ่งดูเกิดดับของลมหายใจ)อานาปานสติ(สติรู้กายทั้งหมด หายใจเข้า-ออก)อานาปานสติ(สติรู้ลมหายใจเข้า-ออก ยาวหรือสั้น)อานาปานสติสมาธิภาวนา (นัย ๑)อานาปานสติสมาธิภาวนา (นัย ๒)อายตนะและสังโยชน์อารักขกรรมฐาน (นัย ๑)อารักขกรรมฐาน (นัย ๒)อุปการธรรมในปฏิบัตจิตฯ
